زخم مزمن چیست، علل، علائم و روش های درمان

آسیب های جزئی به پوست معمولا خود به خود و به سرعت بهبود می یابند. بهبود زخم های بزرگ می تواند بیشتر طول بکشد، و گاهی اوقات نیاز به بخیه است.

اما بعضی از زخم ها بسیار آرام بسته می شوند، مجددا باز می شوند و یا اصلا بهبود نمی یابند. این نوع زخم ها معمولا نتیجه ی مشکلات گردش خون یا دیابت هستند. این زخم ها را زخم های مزمن می نامند. زخم های مزمن روی پا و قسمت پایینی پا شایع تر هستند.

متخصص زخم در صورتی که زخم طی 8 هفته بهبود نیابد آن را جزء زخم های مزمن دسته بندی می کند. درمان زخم های مزمن اغلب زمان بر است و می تواند دردناک باشد. علاوه بر مراقبت از زخم خوب، مهم است که عامل بروز این زخم ها را درمان کنید.

علائم

همه زخم های مزمن باعث درد دائمی نمی شوند. هر چند زخم های بزرگ و عمیق می توانند بسیار دردناک باشند. زخم ها اگر برای مدت طولانی باز بمانند، اغلب دچار خارش، ترشح و یا بوی نامطبوع می شوند. پوست اطراف زخم ممکن است قرمز یا قهوه ای رنگ شود.

زمانی که شما حرکت می کنید و یا در صورت عفونی شدن زخم، اغلب درد بیشتری احساس می شود. بسیاری از افراد دارای زخم های مزمن دچار مشکلات خواب می شوند چرا که درد و سوزش در شب بیشتر می شود.

علل و عوامل خطر

زخم ها معمولا نتیجه آسیب هایی مانند بریدگی یا ضربه هستند. افرادی که دچار زخم های مزمن می شوند، اغلب دچار شرایطی هستند که باعث می شود حتی فشار جزئی باعث ایجاد زخم مزمن شود. عوامل اصلی شامل موارد زیر است:

گردش خون ضعیف: افراد دارای گردش خون ضعیف – به عنوان مثال در نتیجه بیماری شریانی محیطی (PAD) – دارای شریان های باریک هستند. شریان ها، عروق خونی هستند که اکسیژن و مواد مغذی را به بافت های بدن منتقل می کنند. اگر خون نتواند به طور صحیح گردش کند، معمولا زخم ها به آرامی بهبود می یابند.

نارسایی وریدی: اختلالاتی که روی رگ هایی پا که مسئول انتقال خون به قلب هستند اثر می گذارند نیز ممکن است احتمال ایجاد زخم های مزمن روی پاها را افزایش دهند. نارسایی وریدی باعث می شود که رگ ها بزرگ شوند، و معمولا به وریدهای واریسی منجر می شوند. خون نمی تواند به سمت بالا حرکت کند و در پاها جمع می شود و گاهی اوقات موجب تورم می شود. فشار حاصل از آن گردش خون و انتقال اکسیژن به بافت های بدن را حتی دشوارتر می کند. در این حالت حتی آسیب های کوچک نیز می توانند باعث زخم های مزمن شوند.

دیابت: با گذشت زمان، سطوح بالای قند در جریان خون می تواند به عروق خونی و عصب های مربوط به پا، آسیب برسانند. به همین دلیل افرادی که مبتلا به دیابت هستند اغلب در پای خود احساس درد نمی کنند و ممکن است متوجه آسیب های جزئی و یا فشار کفش های بیش از حد تنگ نشوند. گردش خون ضعیف نیز بر تأمین اکسیژن و مواد مغذی به بافت ها تاثیر می گذارد و خطر ابتلا به زخم مزمن را افزایش می دهد.

سیستم ایمنی ضعیف: داشتن یک سیستم ایمنی ضعیف، به عنوان مثال به علت سرطان، عامل خطر بیشتری برای زخم های مزمن یا زخم های عفونی است. زخم ها اغلب در افراد مسن یا افرادی که رژیم غذایی نامناسب دارند نیز به آرامی بهبود می یابند.

آسیب های ناشی از تصادف و تخریب بافت: آسیب شدید یا سوختگی باعث بروز زخم های بزرگ و عمیقی می شوند که ممکن است بهبودشان بدن را به چالش بکشد.

فشار مکانیکی: افرادی که به مدت طولانی در رختخواب بستری بوده یا مجبور به نشستن روی صندلی چرخدار هستند، ممکن است دچار زخم بستر شوند. برای اینکه زخم ها بتوانند درمان یابند، فشار باید از روی منطقه آسیب دیده برداشته شود.

اثرات

زخم های مزمن برای بدن و سیستم ایمنی بدن مشکل ایجاد می کنند. این مشکلات همراه با کمبود خواب ناشی از خارش زخم در شب می توانند موجب خستگی و ضعف افراد شود. درد همچنین تحرک را محدود می کند.

اگر باکتری به زخم وارد شود، زخم می تواند عفونی شود و بافت ممکن است بمیرد. اگر زخم عفونی درمان نشود، ممکن است میکروب ها گسترش یابند و منجر به مسمومیت خون (سپتیسمی) شوند.

اگر شرایط بدتر شود، قسمت آسیب دیده بدن – به عنوان مثال پا – ممکن است قطع شود.

تشخیص

زخم های پوستی و زخم هایی با بهبود ضعیف همیشه به زخم های مزمن تبدیل نمی شود. بنابراین متخصص زخم اولا در مورد مدت زمان بروز و عدم بهبود زخم سوال کرده و همچنین عوامل مختلف خطر مانند دیابت، سیستم ایمنی ضعیف یا مشکلات گردش خون، را بررسی می کند.

زخم بر اساس معیارهای زیر محاسبه می شود:

• اندازه و عمق آن
• وضعیت لبه های زخم و پوست اطراف آن
• رنگ آن (سفید، قرمز، زرد یا سیاه)
• بوی آن
• آیا مایع از زخم خارج می شود و ظاهر و بافت آن سیال
• شدت درد و خارش

پیشگیری از بروز زخم مزمن

در افراد مبتلا به دیابت، سطح قند خون باید تنظیم شود بنابراین زخم می تواند به طور طبیعی بهبود یابد. کفش ها باید به اندازه کافی بزرگ باشند تا بتوانند از ایجاد فشار روی پاها جلوگیری کنند. بررسی منظم پاها نیز سبب می شود که زخم ها زودتر شناسایی شوند و بتوان از پیشرفت زخم جلوگیری کرد.

افراد مبتلا به نارسایی وریدی و واریس می توانند از جوراب یا باندهای فشاری برای جلوگیری از زخم استفاده کنند. فشار باند کمک می کند تا رگ ها بتوانند کار خود را که همان گردش خون و انتقال اکسیژن است انجام داده و بهبود زخم های موجود را ساده تر کنند.

آنتی بیوتیک ها گاهی برای درمان زخم های عفونی استفاده می شوند. آنتی بیوتیک ها می توانند با عفونت مبارزه کنند و از مزمن شدن زخم جلوگیری کنند.

درمان زخم مزمن

زخم های مزمن جهت محافظت با یک پانسمان پوشانده می شوند. برای کمک به کاهش خارش و جلوگیری از خشکی زخم، مرطوب کننده ها می توانند به لبه زخم و پوست اطراف آن اعمال شوند.

درمان های دیگری نیز بجز تعویض مرتب پانسمان زخم وجود دارند:

تمیز کردن زخم

کارکنان کلینیک زخم به طور مرتب پانسمان زخم را تعویض کرده و زخم را تمیز می کنند. زخم معمولا با محلول سالین (آب نمک) یا یک محلول الکترولیت شسته می شود. پس از آن، سلول های مرده یا بافت التهابی را می توان با استفاده از تیغ یا انبر با دقت برداشت. به این کار دبریدمان می گویند.

تمیز کردن زخم، به خصوص دبریدمان می تواند دردناک باشد. برای جلوگیری از  درد، یک بی حس کننده موضعی مانند پماد بی حسی می تواند روی ناحیه زخم اعمال شود. اگر درد شدید باشد، می توان قبل از دبریدمان بعدی مسکن مصرف کرد. همچنین ممکن است که دبریدمان با بیهوشی عمومی انجام شود.

دبریدمان را می توان با استفاده از شیوه های دیگر به طور مثال پانسمان های مخصوص و یا ماگوت تراپی نیز انجام داد.

پانسمان زخم

پس از تمیز کردن زخم، متخصص زخم یک پانسمان جدید را  روی زخم قرار می دهد. پانسمان ها می توانند از انواع مختلفی مثل کامپوزیت مرطوب، فیلم یا هیدروژل باشند. هدف اصلی پانسمان ها حفظ رطوبت زخم، جذب ترشحات اضافی و جلوگیری از عفونت است.

رویکردهای فنی

برخی از کلینیک های زخم از روش های فنی نیز برای کمک به بهبود زخم های مزمن استفاده می کنند:

• در اکسیژن درمانی بیش از حد، فرد مبتلا به زخم به یک اتاقک ویژه برای قرارگیری در معرض اکسیژن تحت فشار بالا می رود.
• در وکیوم تراپی ترشحات به طور مداوم از زخم خارج می شوند و فشار روی زخم خنثی می شود.
• درمان فراصوت از امواج صوتی برای درمان زخم های مزمن استفاده می کند.
• درمان الکترومغناطیسی شامل استفاده از بالشتک های مغناطیسی یا تشک هایی است که جریان الکتریکی ضعیف را در نزدیکی زخم ایجاد می کنند.

پیوند پوست

پیوند پوست ممکن است برای زخم های بزرگی که نمیتوانند خود به خود بهبود یابند، مفید باشد. جراح پوست را از قسمت دیگری از بدن، اغلب ران پا می بُرد و آن را بر روی زخم پیوند می دهد. گرافت ها همچنین می توانند از محصولات سلولی انسان و مواد مصنوعی ساخته شوند.

داروها

مدیریت درد خوب بخش مهمی از مراقبت از زخم است. درد ناشی از زخم های مزمن اغلب ناچیز پنداشته می شود.

داروهای مسکن مانند استامینوفن یا قرص های ایبوپروفن می توانند به کاهش درد خفیف تا متوسط ​​کمک کنند. اگر این داروها اثربخش نباشند، پزشکان می توانند داروهای قوی تری را تجویز کنند.

پانسمان های زخم حاوی ایبوپروفن نیز در دسترس هستند. اگر زخم عفونی شده باشد، آنتی بیوتیک ها می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

---

برای مقالات بیشتر به سایت دکتر دهقانی زاده مراجعه فرمایید.

منبع سایت