زخم وریدی چیست، آیا این بیماری شایع است؟
زخم وریدی معمولا در ناحیه مچ پا و پا به علت نارسایی رگ های پا ایجاد می شود. همچنین به عنوان زخم واریسشناخته شده است. این زخم ها معمولا بسیار سخت درمان می شوند و می توانند تکرار شوند. شیوع این بیماری بین 1 تا 4 در 1000 متغیر است، اما بروز آن با گذشت سن افزایش می یابد. اگر چه در مردان و زنان در سنین جوانی برابر است، اما در زنان بالای 40 سال شایع تر است.
علت ایجاد زخم وریدی
رگ های عروقی، رگ هایی هستند که خونی را که اکسیژن آن کاهش یافته به قلب باز می گردانند. با این حال، انقباض فعال و سیستم پمپاژ وجود ندارد. به همین دلیل، در رگ ها دریچه ای وجود دارد که فرار خون در اثر جاذبه زمین جلوگیری می کند. تصور می شود که زخم های وریدی ناشی از اختلال در ساختار این دریچه ها باشند. اختلال در ساختار این دریچه ها به دلایل مختلف، گاهی اوقات به علت سن ایجاد می شود. بازگشت خون به قلب دچار اختلال شده و در پاها شروع به لخته شدن می کنند. این موجب افزایش فشار داخل ورید می شود. فشار بالا به طور پیوسته باعث اختلال در بافت ها، به ویژه پوست پا، وریدهای واریسی، تورم و زخم در پاها (زخم وریدی) می شود.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به زخم وریدی هستند؟
در برخی موارد، شیوع زخم های وریدی افزایش می یابد. اینها عبارتند از:
- بالا رفتن سن
- چاقی
- فشارخون بالا
- دیابت
- نارسایی قلب
- نارسایی کلیه
- آسیب های پا در گذشته
- ترومبوز وریدی
ویژگی ها و علائم زخم وریدی
اولین علامت بیماری معمولا تورم در داخل مچ پا و در قسمت قدامی پا است. اگر ناحیه تورم را با انگشت فشار دهیم، انگشت به داخل فرو می رود و گودال تشکیل می شود. این فرورفتگی بعد از برداشتن انگشت، باقی می ماند. مجدد در این ناحیه خارش و عروق واریسی ممکن است ایجاد شود. زخم معمولا بر روی مچ دست و به خصوص در زیر زانو، که در آن فشار وریدی در پا بالاتر است ایجاد می شود. زخم معمولا به رنگ صورتی / قرمز جریان دارد و لبه های آن نامنظم است. زخم توسط پوست ضخیم قهوه ای احاطه شده و پوسته پوسته شدن می تواند دیده شود. پاشنه و پاهای بیمار معمولا طبیعی است. ممکن است درد کم و محدودیت حرکت ایجاد کند. درد و تورم ممکن است با نگه داشتن پا در بالا کاهش یابد. زخم ها می توانند در هنگام بهبود اسکار ایجاد کنند و تکرار شوند.
تشخیص زخم وریدی
قبل از هرچیز، معاینه فیزیکی انجام می شود. از بیمارد در مورد وجود لخته، رگ های واریسی یا جراحی و وجود وضعیت مشابه در خانواده پرسش می شود. زخم های وریدی با روش های تصویربرداری درمان می شود.
روش های تصویربرداری
سونوگرافی داپلر شایع ترین روش استفاده است. با استفاده از این روش، انسداد رگ ها در پا و کاهش جریان خون ارزشیابی می شود. به ندرت، روشهای تصویربرداری دقیق مانند MRI، CT Venography می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
درمان زخم وریدی
درمان دو هدف دارد. هدف اول بهبود زخم فعلی و هدف دوم جلوگیری از باز شدن زخم جدید است. مراقبت از زخم و پانسمان چند لایه برای بهبود زخم ضروری است. مراقبت از زخم باید در فواصل منظم طبق توصیه متخصص زخم انجام شود. پانسمان باید از طرف متخصص انجام شود. درمان علت زمینه ای با برطرف کردن مشکل ایجاد شده در رگ ها امکان پذیر است. ممکن است عملیات برای بیمارانی که مناسب هستند توصیه شود. جوراب های واریسی برای بسیاری از بیماران توصیه می شود.
اگر زخم وریدی در بیمار درمان نشود، چه اتفاقی رخ می دهد؟
زخم وریدی اگر درمان نشود، یک بیماری پیشرونده است. اگر درمان مناسب انجام نشود، زخم ممکن است گسترش یابد و دچار عفونت شود. در نتیجه، زخم می تواند به بافت های عمیق، حتی به استخوان، پیشرفت کند.
پس از بهبود زخم برای جلوگیری از تکرار آن چه کاری باید انجام شود؟
از جوراب های واریسی باید استفاده کرد. خطر تکرار مجدد زخم بعد از 5 سال در افرادی که جوراب نمی پوشند 69٪ است، این میزان در افرادی که از جوراب استفاده می کنند 32٪ است. این بیماران باید به استفاده از جوراب های واریسی عادت داشته باشند. همچنین مواردی هستند که باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرند. آنها هم کیفیت زندگی بیمار را بهبود می بخشد و هم بیمار را در برابر زخم جدید محافظت می کند:
- ترک کردن مصرف سیگار
- کاهش وزن بیماران دارای اضافه وزن
- از ایستادن زیاد پرهیز شود و پیاده روی انجام شود
- پس از یک روز طولانی در حالت ایستاده، پاها باید حداقل 10 تا 15 دقیقه بالا نگه داشته شود.
- پوشیدن لباس های گشاد برای راحتی گردش خون.
- باید مراقب باشید که کش های جوراب پاها را فشار ندهد. (ممکن است زخم در این مناطق رخ دهد.)
- هنگامی که در منزل هستید (تماشای تلویزیون و غیره)، به جای جمع کردن پاها هنگام نشستن پاها را دراز کنید.
- استفاده از جوراب واریس باید با توجه به توصیه متخصص باشد.
- جوراب های واریسی توسط بسیاری از افراد به اشتباه استفاده می شود. جوراب های واریسی باید زمانی که رگ های بیمار دچار اختلال شده اند استفاده شود. اول از همه، بیمار باید بخوابد و پا را برای 5-10 دقیقه بالا نگه دارد. سپس باید جوراب واریس را بپوشد. باید روزی که در طول روز ایستاده اید، جوراب واریس را بپوشید. پوشیدن جوراب در شب هنگام خواب لازم نیست.
- تمرین برای تقویت عضلات پا باید انجام شود.
- داروی تجویز شده از طرف متخصص زخم باید به طور منظم مصرف شود.
تمریناتی که بیماران نارسایی وریدی می توانند روزانه انجام دهند
این تمرینات حرکاتی هستند که بازگشت خون را به رگ های قلب با استفاده از پمپ عضلانی در پا افزایش می دهد. این حرکات همچنین از تشکیل رگ های واریسی جلوگیری می کند.
- روی یک محل راحت و نرم به پشت بخوابید و دستان خود را پشت گردن قرار دهید. پاهای خود را به حالت کششی دراز کنید و زانوی خود را به سمت شکم جمع کنید. با این موقعیت، پاها را به حالت کششی به سمت بالا بکشید و به آرامی به موقعیت اولیه بازگردید. این تمرین را 5 تا 20 بار تکرار کنید.
- در حالی که پای خود را بر روی بالشتک قرار داده اید، به پشت دراز بکشید. انگشتان پا را جمع کنید و آنها را تا جایی که می توانید باز کنید. با باز و بسته کردن انگشتان این حرکت را برای یک دقیقه انجام دهید.
- در حالت نشسته یا ایستاده، روی هر دو انگشتان پا بایستید و دوباره به همان موقعیت قبلی برگردید. این موقعیت را حداقل 5 دقیقه در طول روز انجام دهید.
- دوباره به حالت نشسته پاهای خود را به سمت جلو دراز کنید و هماهنگ با باسن یا سریع تر به سمت بالا آورده و دوباره به حالت قبلی بازگردانید. این موقعیت را برای حداقل 5 دقیقه در طول روز انجام دهید.