انواع زخم پا
زخم، به عنوان یک عامل آسیب پذیر باعث اختلال در پوست و بافت زیر پوست می شود. زخم پا به تنهایی بیماری نیست، دلایل دیگری نیز وجود دارد. بیماری هایی که زخم پا را ایجاد می کنند معمولا نتیجه یک بیماری مزمن یعنی یک بیماری طولانی مدت هستند. بسیاری از بیماری ها می توانند زخم پا ایجاد کنند. تعیین علت زخم پا برای نظارت بر دوره و هدایت درمان ضروری است.
در 1٪ از بزرگسالان زخم پا به علت مختلف دیده می شود. این میزان در افراد بالای 65 سال 5-3 برابر افزایش می یابد. شایع ترین زخم پا که اغلب یک دوره مزمن را نشان می دهند، کیفیت زندگی بیمار را به صورت منفی تحت تاثیر می گذارد، باعث درد شدید و عفونت ها می شود، ظاهر زیبایی آنها را مختل می کند و باعث از دست دادن قدرت عملکرد می شود.
- زخم پا بیشتر به دلیل نارسایی وریدی رخ می دهد، یعنی 70٪ زخم های پا منشاء وریدی دارد: زخم های پا از نوع وریدی یا زخم واریسی
- 10٪ زخم های پا شامل نارسایی ورید شریانی است: زخم پای شریانی
- 10 درصد از زخم های دیگر پا، هم نارسایی شریانی و هم عروقی هستند
- 10 درصد باقی مانده به دلایل مختلف است
بر طبق این آمار، تشخیص زخم های وریدی، یعنی زخم واریس، ابتدا زمانی رخ می دهد که زخم پا مشاهده می شود. در تشخیص زخم های وریدی، اغلب شکایت ها و معاینه دقیق بیمار کافی است. درک درست از ویژگی ها و تشخیص زخم وریدی از انجام مطالعات آزمایشگاهی گران قیمت جلوگیری می کند و شروع زودهنگام، درمان خاص بیماری را فراهم می کند.
چگونگی تشخیص زخم پا
بیماران مبتلا به مشکلات عروقی معمولا با درد، تورم، زخم و ناراحتی های گانگرن مواجه می شوند. بیش از 90٪ زخم های پا، باعث واریس یا بیماری وریدی، بیماری عروق و آسیب عصبی یعنی نوروپاتی می شوند. نوروپاتی بیشتر در بیماران مبتلا به دیابت دیده می شود و تقریبا نیمی از بیماران مبتلا به دیابت مبتلا به انسداد شریان مویرگی هستند. اگر چه شایع ترین علت زخم های عروقی، زخم های وریدی است، علت افزایش قابل ملاحظه دیابت، زخم های ناشی از انسداد شریانی است.
زخم وریدی
زخم واریسی ناشی از نارسایی طولانی مدت در رگ های پا است. نارسایی مزمن وریدی، که به عنوان ضعف عضلات پا یا نارسایی مادرزادی تعریف شده است، باعث افزایش تجمع خون در ورید های پا می شود. این افزایش خون در پا پرفشاری وریدی نامیده می شود.
اولین تاثیر بالینی نارسایی مزمن وریدی، انسداد واریس و مویرگی، انفجار عروقی و ورم در اطراف پاشنه داخلی و خارجی مچ پا است. این وضعیت بد منجر به افزایش احساس درد و محدودیت حرکت با ایستادن طولانی مدت در پاها می شود. افزایش فشار داخل مویرگی منجر به پارگی مویرگ ها و خروج سلول های خونی از داخل رگ های خونی و تجمع آن زیر جلد می شود. تغییرات رنگ قرمز یا بنفش در مچ پا رخ می دهد. سپس با پارگی سلول های خونی درون آن آهن یعنی هموسیدرین آشکار می شود و این بار رنگ پوست و زیر پوست قهوه ای رنگ شده و خونریزی های زیر جلدی رخ می دهد. در همین حال درماتیت واریسی، درماتیت استاز و یافته هایی که التهاب پوست نامیده می شود ظاهر می شوند. این یافته ها:
- خونریزی زیر پوستی
- افزایش مویرگ
- قرمزی
- کبودی و لکه های قهوه ای
- پوسته پوسته شدن پوست
- سخت شدن زیر جلدی
به طور خاص، کرم آنتی بیوتیکی، پماد ، تنتورید ، لانولین، عطرها و باند های الاستیک که به پوست در این منطقه اعمال می شوند، وضعیت را بدتر می کنند. بدون مشورت با متخصص زخم هرگز ازین موارد استفاده نشود. میکروب ها به پوستی یا زیر پوست نیز می توانند منتقل شوند. اگر میکروب ها از ناخن ها یا کف پا به پوست برسد، التهاب میکروبی زیر جلدی به نام سلولیت رخ می دهد. اگر بیماری درمان نشود و پیشرفت کند، چسبندگی و سفتی زیر جلدی در زیر پا و مچ پا اتفاق می افتد.
اگر بیماری همچنان پیشرفت کند، زخم واریسی تشکیل می شود. اول سیاهی به اندازه عدس بیشتر در قسمت داخلی مچ پا و در پاشنه دیده شده و ترک پوست ظاهر می شود. معمولا بدون درد یا با درد خفیف است. درد با بالا بردن پاها کم می شود. پوست اطراف زخم نامنظم است، در اطراف پوست قرمزی وجود دارد. زخم در ابتدا بسیار سطحی دیده می شود. عمیق شدن زخم، اضافه شدن درد، التهاب شدید، بوی بد، قرمزی در اطراف بافت و احساس تب و افزایش حرارت زخم نشان می دهد که زخم آلوده شده است. اگر این مورد نیز درمان نشود، التهاب رگ های زیر پوستی باعث ترومبوفلبیت و التهاب عروق لنفاوی زیر جلدی باعث لنفاژیت می شود. اگر باز هم درمان نشود، میکروب ها می توانند رگ های اصلی را مسدود کنند و باعث ترومبوز سیاهرگی و در استخوان های زیر عضله باعث استومی یعنی التهاب استخوان شوند. با این وضعیت خطر آمپوتاسیون پا در بیمار وجود دارد.